Integracja sensoryczna, w popularnym skrócie określana jako SI (z ang. „Sensory Integration”), to skomplikowany proces, podczas którego układ nerwowy człowieka odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów:
- wzrokowych,
- słuchowych,
- węchowych,
- smakowych,
- dotykowych (czucie powierzchniowe),
- proprioceptywnych (czucie głębokie),
- przedsionkowych (zmysł równowagi, odbierający ruch).
Jednak, gdy z różnych przyczyn, procesy integracji sensorycznej zostają zakłócone możemy zauważyć u dziecka objawy zaburzeń w przetwarzaniu informacji zmysłowych.
Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej najczęściej manifestują się:
- Nadmierną wrażliwością na bodźce dotykowe, wzrokowe, słuchowe oraz ruch. Nadwrażliwość może się objawiać takimi zaburzeniami zachowania jak: rozdrażnienie, wycofywanie się w wyniku dotknięcia, unikanie określonych rodzajów ubrań lub jedzenia, rozpraszalność lub lęk podczas zwykłych zabaw ruchowych np. na placu zabaw.
- Zbyt małą wrażliwością na bodźce. Dziecko z obniżoną wrażliwością na bodźce może poszukiwać intensywnych wrażeń sensorycznych takich jak celowe uderzanie ciałem o przedmioty lub intensywne kręcenie się wokół własnej osi. Dziecko może ignorować ból czy być nieświadome zmian pozycji ciała. Zachowania niektórych dzieci zmieniają się drastycznie od nadwrażliwości do podwrażliwości.
- Zbyt wysokim lub niskim poziomem aktywności ruchowej. Dziecko może być ciągle w ruchu lub wolno się uaktywniać i męczyć się szybko.
- Niewłaściwym poziomem uwagi. Dziecko może mieć trudności z koncentracją, może być impulsywne.
- Problemami z koordynacją ruchową. Problemy te mogą dotyczyć umiejętności z zakresu dużej motoryki (czyli podstawowe sprawności ruchowe np. chodzenie, bieganie, gry i zabawy ruchowe – rzucanie i łapanie piłki) lub małej motoryki (czyli trudności z czynnościami precyzyjnymi np. rysowanie, pisanie). Niektóre dzieci będą miały słabą równowagę, inne natomiast będą miały olbrzymie trudności z nauczeniem się nowej czynności wymagającej koordynacji ruchowej.
- Opóźnieniami w rozwoju mowy, w rozwoju ruchowym oraz trudności w nauce. Objawy te mogą być widoczne w wieku przedszkolnym razem z innymi objawami dysfunkcji integracji sensorycznej. U niektórych dzieci w wieku szkolnym mogą występować problemy w nauce mimo normalnego poziomu inteligencji.
- Słabą organizacją zachowania. Dziecko może być impulsywne lub może łatwo się rozpraszać i okazywać brak planowania przed wykonaniem jakiegoś zadania. Niektóre dzieci mogą mieć problemy z przystosowaniem się do nowej sytuacji. Inne mogą reagować agresywnie, wycofywać się lub być sfrustrowane kiedy poniosą porażkę.
Diagnoza procesów integracji sensorycznej zajmuje zwykle od 2 do 3 spotkań, trwających około 60 minut, w zależności od aktywności i nastroju dziecka.
I wizyta
Polega ona na wywiadzie z rodzicami na temat przebiegu ciąży, rozwoju dziecka, przeprowadzeniu przez wykwalifikowanego terapeutę SI obserwacji klinicznej oraz zastosowaniu specjalistycznych testów. Pierwsze spotkanie polega na rozmowie z rodzicami dotyczącej, przebiegu ciąży i porodu oraz przebiegu rozwoju dziecka w poszczególnych etapach.
II wizyta
Drugie spotkanie ma na celu obserwacje dziecka w jego spontanicznej aktywności oraz w sytuacjach zadaniowych oraz na przeprowadzeniu testów, które pozwalają ocenić poziom integracji zmysłów.
III wizyta
Ostatnie spotkanie dotyczy omówienia wyników badań oraz zaleceń do terapii dziecka. Rodzice otrzymują wyniki diagnozy oraz zalecenia w formie pisemnej.